Chủ cửa hàng Saman Pichcha, cô Tomoyo Yoshii (Ảnh: Yoshii-san cung cấp)

“Vào mùa đông, tôi sẽ tạm dừng bán cà ri Sri Lanka. Vì tôi nghĩ sẽ có một sự không phù hợp lớn khi sử dụng rau củ mùa đông của Nhật Bản để thể hiện một món cà ri của đất nước nhiệt đới. Hàng năm, trong khoảng thời gian này, tôi tập trung vào việc bán rau củ và các hộp cơm dưỡng sinh, đồng thời dành thời gian để học hỏi và cập nhật kiến thức để nâng cao kỹ năng. Năm nay, tôi sẽ đến Việt Nam để học hỏi chuyên sâu về cách sử dụng các loại rau thơm tươi sống.”

Vừa làm món cà ri Sri Lanka với nụ cười rạng rỡ, tràn đầy năng lượng, vừa đi khắp các nông trại để nhập trực tiếp rau củ về bán, lại còn đảm nhiệm vai trò viết chuyên mục cho báo và làm giảng viên các lớp học nấu cà ri – đó chính là cô Tomoyo Yoshii (Yoshii Tomoyo), chủ của "Saman Pichcha" và "Yoshii Shoten".

Cô Yoshii chia sẻ rằng, đằng sau những hoạt động đa dạng ấy là một "tâm huyết" chung. Chúng tôi đã lắng nghe những suy nghĩ của cô Yoshii, người đã tự mình mở ra con đường mới bằng nỗ lực sau một bước ngoặt không ngờ.

Cà ri Sri Lanka "Saman Pichcha"

“Cái gì thế này. Lần đầu tiên ăn nên không hiểu rõ lắm, nhưng ngon tuyệt cú mèo. Không thể ngừng xúc!”

Đó là một ngày hè nóng nực, khi tôi (người viết bài) vừa gật đầu mạnh mẽ trước lời của con trai đang hăm hở hướng về đĩa ăn, vừa say sưa một mình chén sạch suất cà ri Sri Lanka đầu tiên.

Phong cách của Saman Pichcha là phục vụ cơm gạo hạt dài cùng các món cà ri và rau ăn kèm trên một đĩa. Không chỉ có cà ri đậm vị gia vị tuyệt vời, mà rau củ cũng rất ngon. Hơn nữa, mỗi món rau lại có hương vị hoàn toàn khác nhau.

“Trộn lẫn vào ăn sẽ ngon hơn đấy ạ.”

Theo lời khuyên của cô Yoshii, tôi hơi lo lắng nhưng vẫn trộn thử, và một hương vị tuyệt vời khác lại xuất hiện. Cái gì thế này? Món cà ri Sri Lanka này có gì đặc biệt vậy nhỉ?

Saman Pichcha khai trương vào tháng 6 năm 2023 và chỉ mở cửa vào các ngày trong tuần cố định. Tôi chỉ có cơ hội thưởng thức cà ri Sri Lanka lần thứ hai vào một sự kiện diễn ra vào mùa thu.

Ngay cả khi tham gia sự kiện, Saman Pichcha vẫn phục vụ một lượng lớn rau ăn kèm như ở cửa hàng. Và quả thực, món nào cũng ngon. Tôi đã hoàn toàn bị mê hoặc bởi món cà ri Sri Lanka của cô Yoshii.

Bán rau củ "Yoshii Shoten"

Bán rau củ tươi ngon địa phương (Ảnh: Yoshii-san cung cấp)

Cô Yoshii bán rau củ tươi ngon địa phương bên cạnh Saman Pichcha hoặc tại các sự kiện. Tại đây, cô không chỉ hướng dẫn cách ăn và bảo quản rau, mà còn chia sẻ về "nơi rau được trồng và cách trồng", "tại sao chúng ngon".

Cô Yoshii cho biết, việc bán rau củ bắt đầu từ lời nói của một người nông dân.

“Khi tôi giúp việc cho các nông dân, họ nói với tôi rằng ‘Giá mà Yoshii-chan có thể tự bán trực tiếp thì tốt biết mấy. Cháu có thể mở một cửa hàng rau không?’. Thế là tôi đã dựng một cái lều trong ruộng và bắt đầu bán rau, đó chính là khởi điểm của Yoshii Shoten.”

Tuy nhiên, do quầy bán rau ở ruộng quá nóng vào mùa hè dễ làm hỏng rau, nên cô đã chuyển địa điểm sang các căn nhà cổ hoặc nhà mẫu.

Hộp cơm dưỡng sinh (Ảnh: Yoshii-san cung cấp)

Yoshii Shoten cũng làm "hộp cơm dưỡng sinh". Các hộp cơm này chỉ sử dụng nguyên liệu tươi ngon theo mùa, được trồng một cách lành mạnh tại địa phương, và được chế biến cân bằng giữa cơm, thịt/cá và rau củ. Nhiều khi, chúng được bán hết chỉ qua đặt trước.

Các hoạt động khác

Tôi đã tham gia một buổi workshop làm gia vị phối trộn gốc vào tháng 11 năm 2025. Tại đây, tôi được học về nguyên tắc pha trộn gia vị để tạo ra loại gia vị đúng như ý muốn.

Cô Yoshii đang giải thích về các loại gia vị

Nhiều loại gia vị khác nhau được chuẩn bị sẵn

Mỗi người tham gia tự tạo ra loại gia vị gốc của riêng mình theo ý tưởng

Gia vị cho gà và khoai tây mà tôi đã làm. Chỉ cần rắc lên là món ăn thay đổi hương vị đáng kể

À ra thế. Chính vì có nguyên tắc cơ bản để pha trộn gia vị nên mới có thể thay đổi hương vị của các món rau ăn kèm một cách đa dạng như vậy. Tôi cảm thấy như mình đã tiến gần hơn đến bí mật của món cà ri Sri Lanka.

Cô Yoshii cũng là một trong những thành viên chủ chốt của Hội Nữ Nông Dân Bingo. Cô hiện đang chịu trách nhiệm viết chuyên mục "Nông nghiệp và Tôi. Hội Nữ Nông Dân Bingo" được đăng hai tháng một lần trên báo Chugoku Shimbun.

Cô Yoshii nhớ lại rằng hoạt động của Saman Pichcha và Hội Nữ Nông Dân Bingo bắt đầu gần như cùng một thời điểm.

“Khi tìm kiếm rau củ để sử dụng cho Saman Pichcha, tôi đã gặp cô Mako Senge, người đang trồng rau củ châu Á tại Fukuyama. Tôi gọi điện nói ‘Tôi rất muốn nhập hàng’ và cô ấy đã bảo ‘Nếu tiện thì hãy đến vườn nhé’, từ đó tôi đến gặp cô ấy gần như hàng tuần.

Lúc đó, cô ấy nói ‘Yoshii-san, bây giờ tôi đang định thành lập một hội dành cho phụ nữ quan tâm đến nông nghiệp, cô có muốn tham gia không?’. Tôi liền đồng ý ‘Vâng, vâng!’. Nhờ đó mà mối quan hệ với các nông dân cũng được mở rộng.”

Cô Yoshii đã phát huy sức mạnh to lớn trong các lĩnh vực truyền thông và bán hàng, hỗ trợ các hoạt động sôi nổi của Hội Nữ Nông Dân Bingo.

Ngoài ra, cô Yoshii còn tiếp tục nhiều hoạt động khác như tham gia các sự kiện, tổ chức lớp học nấu ăn tại tỉnh Ehime, và phát triển sản phẩm hợp tác với các công ty khác.

Tâm huyết chung trong các hoạt động đa dạng

Cô Yoshii trong bếp (Ảnh: Yoshii-san cung cấp)

Tại sao cô Yoshii lại thực hiện nhiều hoạt động đa dạng như vậy? Cô nói rằng, đằng sau đó là một tâm huyết chung.

“Những gì tôi đã lấy làm chủ đề trong thế giới ẩm thực được gói gọn trong một khái niệm gọi là ‘ẩm thực địa phương’ (local gastronomy). Đây không chỉ là việc theo đuổi ẩm thực ngon mà còn là việc thể hiện phong thổ, lịch sử, văn hóa của vùng qua ẩm thực, đồng thời hướng đến đóng góp vào hoạt động kinh tế và giáo dục của địa phương. Tôi muốn bảo vệ văn hóa ẩm thực địa phương. Chính vì lẽ đó mà có món cà ri Sri Lanka, có hộp cơm dưỡng sinh, và có cả cửa hàng rau củ.”

Cô Yoshii, người gốc thành phố Onomichi, đã chuyển đến vùng Kanto để học đại học, sau khi tốt nghiệp thì làm việc trong ngành xuất bản. Sau vài năm nghỉ việc và ra nước ngoài, cô làm việc cho một nhà xuất bản ở Fukuyama. Tuy nhiên, ở tuổi 30, sau khi kết hôn và sinh con, cô muốn “thử một điều gì đó khác biệt” và đã bước chân vào thế giới ẩm thực.

Cuộc gặp gỡ với cà ri Sri Lanka

Lớp học nấu cà ri tổ chức tại Matsuyama (Ảnh: Yoshii-san cung cấp)

“Thực ra, tôi muốn làm việc về mảng kế hoạch nên đã chuyển sang làm ở khách sạn, nhưng lại được phân công vào bộ phận ẩm thực. Tôi đã rất bối rối vì đây là một thế giới mà tôi chưa từng có kinh nghiệm. Tôi hoàn toàn không thể làm những điều như một đầu bếp sao Michelin. Vì vậy, tôi quyết định làm những gì mà chỉ mình tôi có thể làm, đó là học hỏi về nguyên liệu và những người sản xuất chúng một cách không ai sánh kịp.”

Cô Yoshii vừa làm việc trong bếp, vừa tranh thủ thời gian đến các cánh đồng, trại gà, trang trại chăn nuôi, và ra biển để gặp gỡ và trò chuyện với những người sản xuất. Sau khi lắng nghe những câu chuyện về nguyên liệu và hiểu được tâm huyết của người sản xuất, cô đã thay đổi cách làm việc của khách sạn để xử lý nguyên liệu.

“Trước đây, khách sạn mua rau từ các cửa hàng rau củ hoặc siêu thị, nhưng sau đó, gần 90% được nhập từ các nông dân địa phương. Tất nhiên, tại nơi chế biến số lượng lớn, những loại rau củ dính bùn hoặc không đạt tiêu chuẩn thường bị bỏ qua. Tuy nhiên, khi thấy tôi dốc hết sức làm việc, gần như không có cuộc sống riêng, thái độ của mọi người xung quanh dần thay đổi.

Họ nghĩ rằng ‘Nếu cô ấy nói thế thì hãy thử dùng xem sao’, ‘Phản ứng của khách hàng tốt đấy’, ‘Vậy lần tới cũng dùng nữa đi’. Dần dần, họ nhận ra rằng những nguyên liệu này đáng để đầu tư công sức.”

Vào thời điểm đó, công ty quyết định mở một nhà hàng mới chuyên về cà ri gia vị sử dụng nguyên liệu địa phương ở thành phố Matsuyama, tỉnh Ehime, và cô Yoshii được bổ nhiệm làm giám đốc. Và một trong những món trong thực đơn chính là cà ri Sri Lanka.

Trải nghiệm tại Sri Lanka

Tại Matsuyama, cô Yoshii cũng tích cực tiếp tục xây dựng mối quan hệ với những người sản xuất.

“Tôi đã tự học rất nhiều về Sri Lanka. Khi tôi đang say mê tìm hiểu lịch sử và văn hóa ẩm thực Sri Lanka, chủ công ty đã đưa tôi đến Sri Lanka trong 2-3 tuần.”

Ở lại một ngôi chùa tại Sri Lanka, cô Yoshii đã được tiếp xúc với văn hóa địa phương. Đó thực sự là một cú sốc văn hóa.

Cô Yoshii trong thời gian ở Sri Lanka (Ảnh: Yoshii-san cung cấp)

“Các nhà sư ở Sri Lanka là những người đứng đầu trong hệ thống xã hội, như những vị Phật sống. Họ không được phép tự làm việc cá nhân, tất cả đều do tín đồ chăm sóc. Họ cũng không được chạm vào tiền, ví dụ khi hết giấy vệ sinh, tín đồ sẽ mua từ siêu thị và đưa cho họ. Đổi lại, tín đồ được chạm vào chân các nhà sư. Đó là sự cứu rỗi của tín đồ, một xã hội như vậy.

Các tín đồ cũng là những người nấu và mang thức ăn đến cho các nhà sư và khách của chùa. Vào giờ ăn, khi các nhà sư đứng cầm bát, cơm và các món ăn kèm sẽ được cho vào liên tục. Phong cách ăn của Sri Lanka là dùng tay trộn và ăn thức ăn được múc cho đến khi họ ra hiệu bằng tay rằng đã đủ.”

Bữa ăn ở Sri Lanka (Ảnh: Yoshii-san cung cấp)

Để hiểu sâu hơn về văn hóa ẩm thực địa phương, cô Yoshii đã chủ động nói chuyện với mọi người xung quanh, ghi chép lại tên món ăn và nguyên liệu.

Khi trải nghiệm homestay, cô cũng học nấu ăn từ người giúp việc của gia đình đó.

“Cũng giống như người Nhật nấu nước dùng dashi, ở Sri Lanka, mỗi sáng họ bào cơm dừa để làm dừa nạo và nước cốt dừa. Tuy nhiên, ngay cả trong những gia đình lớn có người giúp việc, dụng cụ bào dừa rất đơn giản, chỉ là một thứ thô sơ để bào cùi dừa.

Khi tôi hỏi liệu có thể làm dễ dàng hơn không, họ nói ‘Không cần thiết phải tiện lợi hơn thế này. Những gì đang có là đủ. Vì vậy không cần tìm kiếm gì hơn nữa’. Điều đó khiến tôi rất ngạc nhiên.

Phật giáo Nguyên thủy ở Sri Lanka răn dạy về việc kiềm chế dục vọng. Tôi nhận ra rằng lời dạy ‘Bây giờ đã đủ hạnh phúc, sự bất tiện cũng có sức hấp dẫn’ đã liên kết với lối sống và văn hóa ẩm thực của họ.”

Việc bào dừa cũng mang lại những bài học lớn

Mở cửa hàng Saman Pichcha

Trải nghiệm văn hóa ẩm thực Sri Lanka và trở về Matsuyama, cô Yoshii đã xem xét lại món cà ri “được điều chỉnh theo khẩu vị người Nhật” chỉ đơn thuần là cơm với cà ri gà, và dần dần đưa nó gần hơn với hương vị Sri Lanka.

Cô học lại ý nghĩa và thời điểm cho gia vị, rồi bắt đầu tạo ra món cà ri kết hợp Ayurveda (y học cổ truyền Ấn Độ - Sri Lanka bao gồm liệu pháp ăn uống bằng thảo mộc và yoga) với thực dưỡng Nhật Bản (quan điểm điều chỉnh bữa ăn để duy trì sức khỏe).

Tuy nhiên, dù công việc rất viên mãn, nhưng cuộc sống hai nơi Fukuyama và Matsuyama khiến cô không có đủ thời gian cho con cái. Dần dần, cô Yoshii cảm thấy cuộc sống đó trở nên khó khăn. Cô quyết định nghỉ việc và mở Saman Pichcha tại Fukuyama.

Cà ri Sri Lanka của Saman Pichcha (Ảnh: Yoshii-san cung cấp)

Từ khóa là "Văn hóa ẩm thực địa phương"

“Thể hiện món ăn tốt cho sức khỏe bằng cách sử dụng nguyên liệu địa phương theo mùa và kế thừa văn hóa ẩm thực địa phương. Đó là mục tiêu của tôi.

Vì vậy, một ngày nào đó tôi muốn tạo ra một cửa hàng của riêng mình, hay một dạng studio. Tôi muốn có một nơi mà mọi người có thể mua thực phẩm và rau củ địa phương, ăn các món ăn được chế biến từ chúng, kết nối với người sản xuất và tổ chức các buổi học tập.”

Cô Yoshii cho biết, trong tương lai, cô cũng muốn tập trung vào việc truyền tải thông tin.

“Tôi nghĩ đã đến lúc chúng ta cần dần chuyển từ việc ‘hãy đến ăn vì tôi làm ra những thứ thú vị’ sang việc ‘truyền tải và bảo vệ văn hóa ẩm thực địa phương’. Ví dụ, có một loại gừng tuyệt vời gọi là gừng Hattori được sản xuất ở khu vực Hattori của thành phố Fukuyama, nhưng do biến đổi khí hậu và thiếu người kế thừa, khả năng sản xuất trong tương lai đang bị đe dọa. Những thông tin như vậy sẽ không được lan truyền nếu không có ai truyền tải.”

Trước tiên, hãy thưởng thức món cà ri Sri Lanka hoặc hộp cơm dưỡng sinh của cô Yoshii. Và tôi (người viết bài) hy vọng rằng mọi người có thể cùng nhau suy nghĩ về cách bảo tồn hương vị đó.

Saman Pichcha

Địa điểm: 2213 Tsuno-go, Tsuno-go-cho, Fukuyama-shi, kokomo Tsuno-go

Giờ mở cửa: Thứ Hai, 11:00～15:00 (Hiện đang đóng cửa vào mùa đông)

URL: Instagram

Yoshii Shoten

Kiểm tra địa điểm và giờ mở cửa trên Instagram

URL: Instagram